Ese tolo de Alí Lmrabet


Hai uns poucos días Alí Lmrabet compartiu unha tarde con estudantes da Universidade Carlos III de Madrid, invitado polas profesoras María Luengo e Celia Fustes. Fomos ó acto para escoitar falar aquel xornalista marroquí que en marzo do ano 2000, tras abandonar a redacción de Le Journal por discrepancias coa súa liña editorial, funda o semanario Demain. Daquela, cando non pasara tanto dende a morte de Hassan II, comezaban xa a esvaecerse as esperanzas antes acubilladas sobre o inicio dun proceso de transición á democracia, sobre a posibilidade dunha "primavera humanitaria" tras os "anos de chumbo"; daquela, Alí Lmrabet escribiu un texto titulado ‘Credo’, perfecta descrición de como entendía o exercicio do xornalismo: "O propósito asignado a Demain será o de acompañar esta transición democrática (se é que é tal!) sen falsas ilusións, pero tamén sen excesos. Os noso leitmotiv? Informar sen caer na autocensura, analizar sen caer na inquisición, innovar con apaixonamento, permanecer na vangarda e perseguir a transparencia que tanto precisa a nosa economía nesta época de cambios. Cremos no futuro deste país. Cremos que os marroquís acadaron xa a madurez e poden ser informados de todo e desenvolver un criterio propio sobre os asuntos que lles interesan. Porque, na nosa opinión, rematou a época na que, por motivos válidos ou non, a liberdade de información era sinónimo de subversión e de ataques á seguridade do Estado".

Axiña, no mes de decembro, nun elocuente xesto das intencións futuras das autoridades, a revista Demain pechouna o Goberno presidido por Abderramán Yusufi. Lmrabet non se dá por vencido e en xaneiro de 2001 aparece Demain Magazine, o primeiro semanario satírico francófono de Marrocos e que viña representar algo semellante ó que foi Hermano Lobo na década dos setenta en España. En outono do ano seguinte, nace unha revista xemelga en lingua árabe, Doumane. Nestas publicacións, as viñetas, as caricaturas e mais a crítica humorística combinábanse coa denuncia do contubernio de intereses políticos, económicos e militares, da corrupción, da censura e da tortura. Unha e outra cousa foron consideradas igualmente irreverentes e subversivas para o réxime alauí, que non ía amosar a máis mínima condescendencia.

Cabe sospeitar que Alí Lmrabet nunca alimentara falsas ilusións respecto do porvir inmediato do seu país e que nunca foi un inxenuo. Se cometeu ese pecado –venial, en todo caso–, tivo que ser por pouco tempo, porque debe de resultar imposible reincidir nel cando as autoridades o ameazaron, insultaron, difamaron e acosaron por todos os medios imaxinables. Ó cabo, o 21 de maio de 2003, foi condenado a catro anos de prisión, logo rebaixados a tres, na mesma sentenza que prohibía as dúas publicacións por el creadas. Alí Lmrabet tiña o terrible privilexio de ser o primeiro xornalista enviado á cadea polo exercicio da súa profesión nos últimos trinta e tres anos en Marrocos. Formalmente, o que o levou ó cárcere foi publicar o presuposto do palacio real, que figura no boletín oficial, pero sobre o que a prensa non fala, un par de caricaturas e unha entrevista na que o esquerdista marroquí Abdalá Zaazaa se declaraba republicano.

Agora ben, a sañuda persecución de que foi obxecto non conseguiu que Alí Lmrabet abxurara do seu credo, da fe profesada, e mesmo dende unha das penosas estacións do via crucis que ten sufrido, a prisión de Salé, moi preto de Rabat, continuou escribindo unhas crónicas nas que describía as condicións de vida na cadea. Non o calaron nin sequera cando estaba debilitado pola folga de fame que mantivo durante cincuenta días, pero con folgos dabondo para escribir un artigo titulado ‘Morir de risa’, que foi imposible ler sen arreguizarse. Nel declaraba: "Mentres estea consciente, impedirei que o réxime faga de min un exemplo para someter a prensa marroquí independente".

A proba de que o indulto que permitiu a súa excarceración logo de sete meses non era o anuncio dun cambio de intencións do réxime, chegou cando o xornalista foi inhabilitado para o exercicio da súa profesión durante dez anos no seu país. Hoxe en día é correspondente no Magreb dun diario español e o acoso xudicial continúa. De feito, a mediados do pasado mes de febreiro, a Audiencia Provincial de Madrid rexeitou unha querela de dous correspondentes da axencia oficial marroquí MAP contra Lmrabet por un artigo no que afirmaba que eran informadores ó servizo do Estado de Marrocos. Sono, como considerou probado o tribunal.

Na Universidade Carlos III de Madrid e ante un público novo e cunha enraizada cultura democrática, Alí Lmrabet soubo explicar, dun xeito moi gráfico, a arquitectura daquel poder autocrático e os resortes que este preme para manter controlada a prensa; lembrou os grandes tabús que, como unha Santísima Trindade, son intocables no seu país –Deus, Patria e Rei, é dicir, a relixión, a integridade territorial dun país que sangra pola ferida do Sáhara Occidental e o monarca–; reflexionou sobre a eficacia da autocensura que os medios de comunicación e xornalistas se impoñen, e non agochou o seu escepticismo, ó sinalar que nas relacións internacionais, entre a realpolitik e a defensa dos dereitos humanos, sempre gaña a primeira.

Rematou a súa intervención cunha anécdota que resulta a máis elocuente descrición do que se considera tolerable e admisible en Marrocos. Nun dos procesos xudiciais que foron seguidos na súa contra, o fiscal presentou como proba incriminatoria un informe psiquiátrico sobre os supostos desequilibrios que padecía Alí Lmrabet. Non importaba que o xornalista nunca fora sometido a un exame de tal natureza ou precisara desas atencións médicas. Tampouco estrañou que o tribunal aceptara tal ditame nun xuízo político que era unha farsa cun fin coñecido de antemán. Neste caso, o informe achegaba un dato concluínte que corroboraba sen ningunha dúbida que Alí Lmrabet estaba tolo, que tiña as súas facultades perturbadas: tempo atrás rexeitara o regalo dunha imprenta, valorada nuns quince millóns de euros, que lle ofreceu un relevante home da política marroquí por apoiar a súa carreira dende a revista que dirixía daquela. Ten que estar tolo quen, a pesar do alto prezo pagado e das decepcións acumuladas, non se converteu nun descrido, quen mantén a fe no xornalismo como espazo de liberdade e xerador de liberdade, a fe na información antes que na propaganda ou nos panfletos e a fe na palabra empregada con responsabilidade e liberdade.

Imaxe: Ventura & Coromina, La Vanguardia, 20-6-2003.

Lecer, Galicia Hoxe, 2 de marzo de 2008.

0 comentarios: