Sherlock Holmes e a aventura dos Reis Magos

Nos últimos días dei en ler moitas das aventuras de Sherlock Holmes. Mesmamente non sei por qué. Quizais porque ía unha néboa pecha en Lugo. Coa néboa, todo pode ser. Por esa circunstancia meteorolóxica o narrador dun conto asinado por Ánxel Fole lembrouse do asasinato do presidente estadounidense John F. Kennedy. A min gústame ver un punto surrealista na asociación da brétema luguesa coa acordanza do magnicidio. Para non estragar ese pequeno pracer, esquezo deliberadamente que ben puidera ser que aquel día, o 22 de novembro do 1963, mentres en Dallas nin unha cativa nube atoldaba o ceo, Lugo estivera mergullado nunha mesta brétema; tamén evito pensar no prestixio da borraxeira como metáfora do escuro e misterioso, o que, sen dúbida, lles acaería ben ós pormenores do asasinato ó que tantas voltas e reviravoltas se lle ten dado.

Estoume distraendo, porque o que quería dicir era que hai uns días Lugo gozaba dunha apreciable néboa, non tan espesa coma outras que a cidade sabe facer, pero non estaba mal. Eu atribúolle a este fenómeno, amais da creación dun peculiar estado de ánimo, extraordinarias capacidades e poderes raianos na maxia. Dun dos secretos efectos, que de seguro tivo que de-sencadear, estou certa: puxo nas miñas mans as narracións dos casos ós que se enfrontou o detective de máis sona de toda a historia, o creado por Arthur Conan Doyle. Non sei se esta conclusión provocaría o sarcasmo do racionalista Sherlock Holmes ou se desprezaría as miñas aptitudes dedutivas, coido que non. A fin de contas por el acabo de aprender que unha vez botado fóra todo o que é imposible, a verdade está no que queda, por improbable que semelle.

Xoguemos a selo doutor Watson: que é neste caso o imposible? Era imposible que buscara as historias de Sherlock Holmes nun arrouto de nostalxia do asombro co que lin eses contos na miña mocidade, porque o detective que me fascinaba daquela era Hércules Poirot. Na miña adolescencia, Doyle era antes que nada o pai do profesor Challenger de O mundo perdido e nin sequera sospeitaba que este zoólogo era curmán segundo de Holmes; ese é un dos marabillosos descubrimentos destes días. Era imposible tamén que lera as historias do detective do 221B de Baker Street para render tributo privado a unha efeméride. Só cando xa estaba irremediablemente enganchada a elas decateime de que se cumprían xusto 120 anos da primeira edición de Estudo en escarlata, a novela pola que o mundo tivo noticia da existencia de Holmes e que foi publicada nun Nadal, o de 1887, na revista Beeton’s Christmas Annual. Desbotado o imposible, a verdade está no que queda. O único que queda, non dirán que non, é que foi a néboa a responsable da lectura dos casos desenvurullados por Holmes. Por improbable que semelle. Improbable non é sinónimo de imposible. Os escépticos poderán polo menos admitir que hai un placer miúdo en poder interromper, de cando en vez, a lectura das historias de Holmes para mirar pola fiestra e ver todo branco, e non saber se é a néboa londiniense que só despexará cando o enigma quede resolto ou o fume do tabaco do detective logo de toda unha noite en vela cavilando nos detalles do último caso.

Outro pracer, este insospeitado, que depararon aquelas lecturas foi prepararme para advertir que estaba a convivir por eses días cunha pequena que podería ser tomada por alumna avantaxada de Holmes, de non ser porque ten sete anos e aínda non sabe del e dos seus métodos de traballo. Hoxe terá recibido algúns agasallos, pero non crerá que foron os Reis Magos os que llos deixaron. Fun testemuña –e podo dicir que foi digno de verse– da aplicación do seu senlleiro espírito de observación para recadar todas as probas ó seu alcance e do rigor lóxico e dedutivo, impecable e implacable, co que as analizou e que lle permitiu chegar á conclusión de que os Reis Magos non tiñan existencia real. A nena actuou como o razoador ideal definido por Holmes, aquel que, cando se lle amosa un só feito, sabe deducir toda a cadea de acontecementos que conduciron a el. Pero tamén foi quen de inferir os resultados que se derivan da conclusión obtida e que formulou en varias preguntas, puramente retóricas: “Logo o rato Pérez non existe? E Deus, tampouco?”. A investigadora fachendeaba do resultado das súas pesquisas. A verdade non provocou crise ningunha, non representou unha perda, senón a ledicia de dar un paso decisivo para deixar de ser unha nena.

Eu agardo agora o momento en que faga a descuberta de que para vivir son precisas algunhas mentiras ou, se se prefire, certos mitos. Agardo a ver cales escollerá a que, só daquela, será unha muller adulta. Confío en que nese futuro poida entender que a Arthur Conan Doyle non lle abondara con escribir as historias de Sherlock Holmes e soñara con ser el mesmo Sherlock Holmes, como demostrou cando xogou a probar –por certo, con éxito– a inocencia de dous condenados por delitos que non cometeran nunha serie de artigos publicados no Daily Telegraph. Supoño que entón comprenderá os afervoados crentes no mito de Holmes ós que non lles abondaba que foran publicados novos folletíns sobre o detective datados antes de O problema final, onde se narra a súa morte, xunto a Moriarty, nas cataratas de Reichenbach. Os lectores contemporáneos de Doyle reclamábanlle ó escritor moito máis que aventuras inéditas que devorar, esixían a resurreción do xenio analítico de Holmes, queríano vivo e que ninguén lles viñera co conto de que un personaxe literario non pode morrer porque nunca viviu. En definitiva, confío en que, dentro duns anos, nun serán de Nadal con néboa pecha a nena que hoxe non cre nos Reis Magos conserve a inocencia literaria precisa para sentar coa súa tía e gozar xuntas dalgunhas das aventuras de Sherlock Holmes e mailo doutor Watson.

Primeira posdata: Confío en que o título deste artigo, escrito por unha neófita, non fira a susceptibilidade dos devotos holmesiáns. Non era a miña intención suxerir con el que o texto que seguía fora unha aventura apócrifa do célebre detective. Apelo á súa magnanimidade, como da que deu probas o propio Sherlock Holmes aceptando o “habitual sensacionalismo”, segundo el mesmo o cualificaba, co que o doutor Watson titulaba as crónicas das súas peripecias.

Segunda posdata: Os Sherlocks Holmes afeccionados deben saber que non cabe deducir que escollín a miña profesión despois de ler O mundo perdido e de encarnarme no xornalista da Daily Gazette Edward Dunn Malone para acompañar a expedición científica pola selva amazónica na procura daquel recuncho ignoto e illado onde sobrevivían distintas especies de dinosaurios prehistóricos. Xa me encantaría poder dicilo, pero non sería certo. A verdade é máis sinxela: aquela era a única posibilidade razoable de lectura para unha moza a quen lle resultaba absolutamente detestable a soa idea de identificarse coa repelente Gladys da novela.

Terceira posdata: En todos os relatos de Sherlock Holmes que lin nestes días –o estudo non é sistemático, pero si significativo– só nun par de ocasións atopei na ambientación a néboa.Que excelente campaña de publicidade a de Londres! Que chasco o dos turistas que regresan ás súas casas sen que a cidade lles dea a oportunidade de pasear por unhas rúas brancas coma as que inventou e nos ensinou o cine! Non lembro quen, pero alguén dixo que a néboa londiniense é unha broma comparada coa lucense. Certo. O Támese leva a fama e o Miño, a agua. A que esperan as institucións encargadas da promoción do turismo en Lugo para vender a nosa mesta e máxica néboa!

Lecer, Galicia Hoxe, 6 de xaneiro de 2008.

0 comentarios: